-Hazırlayan Işık Sükan-

Mevlana'dan İnciler (II)

Kanın süt alması için bir zaman lazımdır.

*

Bu ağzı kapa da o alemi gör. O aleme göz bağı boğaz ve ağızdır.

*

Bir akıl başka bir akılla birleşti mi; kötü işe kötü söze mani olur. Fakat nefis başka bir nefisle dost olursa cüzi akıl bir işe yaramaz.

*

Yürü tez bir Tanrı dostu ara. Böyle yaptı mı Tanrı senin dostun olur.

*

Ağyardan (düşman) halvet etmek gerek, yardan değil.

*

Mümin müminin aynası olunca yüzü gözü buğulanmadan kurtulur.

*

Kötü dostla ünsiyet belaya bulaşmaktır.

*

Bilgi ile uyumak uyanıklıktır. Vay bilgesiz ile oturan uyanık kişiye.

*

Kargalar güz mevsimi otağlarını kurdular mı bülbüller gizlenir ve susarlar.

*

Ey eşeklere karışan, utan! Bu beş duygudan başka beş duygu daha vardır. O duygular kırmızı altın gibidir, bunlar bakır gibi. Tanıyışta anlayışta mahareti olanlar, o pazarda nasıl olur da bakır duyguyu altın duygu gibi alır?

*

Çöp nedir? Mevki ve mal sevdası. Ey kararsız kişi, mal çöpten ibarettir ama boğazındaysa Abu hayatı içermez.

*

Gerileme de gerilemeyi arar. Diken eken ancak yeşermiş taze diken elde edebilir. Sakın ektiğin dikeni gül bahçesinde arama.

*

Alimin azığı ve sermayesi kalemden meydana gelen eserlerdir. Sofinin azığı ve sermayesi nedir? Ayak izleri!

*

Ruh üzümden şarabı, yoktan varı görür.

*

İnsan yılana akrebe ne yaptı ki onlar daima insanı sokmak öldürmek isterler. Bu hasette nihayet yaratılışta vardır.

*

İnsanların çoğu insan yiyicidir. Onların selam vermelerine pek emin olma. Hepsinin gönlü şeytan evidir. İnsan şeytanına pek kulak asma. Şeytanın ağzından çıkan "La Havle" 'ye kanan kişi savaşta eşek gibi tepesi üstüne düşer.

*

Yabancı kimdir. Senin toprak bedenin. Senin gama, eleme düşmen onun yüzündendir.

*

Teni miskler içine yerleştirsen yine ölüm gününde pis kokusu meydana çıkar.

*

Kin yüzünden yol azıtanlara kin tutma, çünkü onların kabirleri de kin tutanların yanına kazarlar. Kinin aslı cehennemdir.

*

Gül suyu isen seni başa sürer göğüslere serperler. Sidik isen dışarı atarlar.

*

Hakikatte gündüz velilerin sırrıdır. Gündüzü Tanrı erinin sırlarının aksi bilin. Gözü örten akşam da onun ayıp örtücülüğünün aksi.

Tanrı'nın kuşluk vaktine and olsun.

**********************************************

Açıklamalar:

Şimdi Miraç günü "istiftah" günü diye anılmaktadır. Halk arasında Recep ayının ilk Cuma'sı olarak Miraç meşhur olmuş ise de hadislerde bir rivayet yoktur.
İmam Cafer, İmam Hz. Hasan'ın oğlu Hasan-Al Müsenna'nın oğlu Davut'un annesine oğlunun hapisten kurtulması için bir dua belletmiş. Ve bu duayı Recep ayının 13,14 ve 15. günleri oruç tutup 15. günü ikindi namazından sonra okunmasını söylenmiştir. O günün (15 Recep) istiftah günü olarak tercih edildi.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*******************************************

İnciler:

Gündüzü, Tanrı erinin sırrının aksi bilin;
Gözü örten akşamı da onun ayıp örtücülüğünün aksi. Tanrı onun için “Vedduha” buyurdu. “Vedduha”, Mustafa’nın gönlünün nurudur.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Ey eşekten de aşağı olan kişi, fikir âleminden gafilsin, bir taş gibi o cihandan haberin yok! Çünkü suretten ibaretsin. Akıldan nasibin yok. İnsan huylu değilsin. Bir eşek sıpasısın!

**************************

Açıklamalar:

Cenab'ı Allah Kuran'da bir çok yerde kıyametten gün diye bahsetmiştir. Mesela Bürûc Sûresi'nin ikinci ayetinde "Vad edilen güne andolsun" denmektedir. "Veddua" Duhâ sûresinin birinci ayeti "Kuşluk Vaktine Andolsun". Yine Duhâ Sûresi ikinci ayet "Geceye karanlığı bastığı vakit andolsun" dendiği gibi 92. sûre Velleyl geceye andolsun demektir.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Kuran'ın 2. Sûresi 7. ayetinde "Tanrı kalplerine kulaklarına mühür basmıştır. Gözlerinde perde vardır. Onlar için büyük bir azap var".

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

27. sure 16-18. ayetlerde Süleyman'ın ordusu geçerken karıncaların reisinin "yuvalarınıza girin, Süleyman ve askeri sizi çiğnemesin" dediği hikaye edilir. Aynı zamanda karınca kudret ve acı sembolü olarak Süleyman'la karşılaştırıla gelmiştir.

*

Kuran- Kerim’in 12. Sûresi (Yusuf Sûresi) 31. Ayet:

Yusuf’un bir melek kadar güzel olduğu ve O’nu gören kadınların ellerindeki bıçaklarla elma soyarken, Yusuf’un yüzüne dala kalıp ellerini doğradıkları hikaye edilmektedir.

İNCİLER

“Arifin gözü şaşı değildir. İlk ekilen şeyleri görür. Buğday mı ekildi arpa mı? Gece gündüz gözü O’ndadır.”

*

Gece neye gebeyse onu doğurur. Bunu men etmek için yapılan hileler, başvurular, tedbirler havadan ibarettir, havadan ibaret!

*

“Ekilmiş ekinin üzerine ekin ekenler. Ama bu ikincisi fanidir. İlki yerindedir. İlk ekin kemal bulur. Seçilip, toplanır. İkinci tohum ise bozulur, çürüyüp gider.

*

“Cihan bir cihetten faydasız, başka bir cihetten faydalarla dopdoludur.”

*

“Şehitlik mümin için hayattır. Münafık için ölüm ve çürüme.”

*

“Birisi hastalık dolayısıyla toprak yemeyi sevse, toprağı kendisine gıda sanır. Şerbeti bırakmıştır da zehir yemektedir. Hastalık yüzünden alıştığı gıda kendisine tatlı gelmektedir. Halbuki insanın asli gıdası Tanrı Nuru’dur. O’na hayvan gıdası layık değildir.”

*

“Halkın makamı derecesi ariyettir. Fakat emir âlemi olan Melekut diyarının makam ve derecesi aslidir. “

*

“Nasıl oluyor da benim bulunduğum yere, bu yücelikte ayda güneş olduğum makama gelmiyorlar. Güneşin doğduğu yer kapkara bir burçtur. Bizim güneşimizse, doğu yerlerinde dışarıdadır.

O’nun arta kalan zerreleri olan bizler de, iki cihanda gölgesiz bir güneşiz.

Ne şaşılacak şey! Böyle olduğu halde yine Şems’in etrafında dönüp dolaşmaktayım. Bu sebeple yine Şems’in ışığı, aydınlığı. Şems her sebepleri vesileleri meydana getirmedi, hem de sebepler, vesileler O’na erişememekte.

Yüz binlerce defa ümidimi kestim. Kimden mi? Şems’ten. Buna inanır mısınız?

Ben güneşten ümidimi keseyim, balık suya sabretsin! Bu sözüme inanma sakın.

Ümitsizliğe düşersem, ümitsizliğim de güneşin işidir.”

AÇIKLAMALAR

“Levlake. Arapça’dır ve “sen olmasaydın.” demektedir. “Sen olmasaydın, sen olmasaydın gökleri yerleri yaratmazdım.” mealinde ve Hz. Muhammed’e söylendiği bir Hadisi Kutsi vardır.”

*

“Kuran-ı Kerim 76. Sûresi olan Dehr Sûresi, “Hel etâ” diye başlar. Hel etâ, gelmedi mi?, demektir. “Zamandan bir vakit gelmedi mi ki, insan o vakitte anılan bir şey değildi. Hiç yoktu. Ne adı belliydi, ne de sanı!”

*

Astrolojide Zuhal’in tabiatı Sevdavi, mizacı soğuk ve kurudur. Seneye hakim olursa, sıcak memleketlerde bile hararet azalır ve yer çoraklaşır.

*

Sofilere göre bu alem “Halk ve şehadet” yani görüş alemi, görünen alemdir, madde alemidir. Fakat madde alemi “Mana-kuvvet, sıfat” aleminin zuhurudur ki, bu alem de “emir gayb ve “Melekut alemi” denir.

Kuran-ı Kerim’de “Şüphe yok ki Rabbiniz öyle bir Allah’tır ki, göklerle yeri 6 günde yarattı... Bilin ki, hâlk (yaratma) da O’nundur. Emir de ...” denmektedir. (Sûre 7 (A'râf) Ayet: 54)

Hâlk ve emir kelimeleri bu Ayet’ten alınarak terim haline gelmiştir.

*

Burak, cennet hayvanlarında bir hayvandır. Renginin güzel ve alımlı olması, yıldırım gibi süratli gitmesi yüzünden “Burak” diye anılır. Saçlı, insan yüzlü, başında taç bulunan, kanatlı bir at olarak minyatürlerde tasvir edilmiştir.

*

Herkesin ve her şeyin canı mahiyet bakımından birdir. Bu itibarla Can ve Hayat tektir ve buna “Külli Can” denir. Herkeste ve her şeyde yaşadıkça ve durdukça bulunan can ve hayat “Cüzzi Can’dır ki, bu denizin dalgası gibi külli canın bir görüşünden ibarettir.

İNCİLER

“Halkın makamı derecesi ariyettir. Fakat emir alemi olan Melekut diyarının makam ve derecesi aslidir. “

*

“Bir doğan yolunu kaybetti, bir viraneye düştü, baykuşların arasında kaldı. O rıza nurundandır. Baştan başa nurdan fakat kaza ve kader çalışan gözünü kör etti. Doğan (Ben baykuşlara layık mıyım? Baykuşlara bunu gibi yüzlerce virane bağışladım. Onların arasında kalamam padişaha dönmek isterim.)

*

“Bu toprak bedenden kurtulmadıkça, Ab-ı Hayat’a secde edemem.”

*

“Ne mutlu o kişiye ki, gençlik çağını ganimet bilir de, borcunu öder.”

*

“Ne mutlu o kişiye ki, ihtiyarlık günleri gelip çattığında boynunu liften yapılmış iple bağlamadan işini başarmıştır.”

*

“Her kötü huyunu bir diken bil. Dikenler kaç keredir senin ayağını zedelemekte. Nice defadır kötü huydan perişan bir hale düştün. Sen hem kendine azapsın, hem de başkalarına.”

*

Hadis: “Cehennem müminin korkusundan yalvararak, padişahım “Çabuk geç nurun ateşimi söndürecek” der. Ateşi helak eden, müminin nurudur. Çünkü bir şeyi zıttından başka bir şeyle gidermek imkansızdır.”

*

“Adalet gününde ateş nurun zıttıdır. Zira ateş, kahırdan meydana gelmektedir. Nur ise, ihsan ve faziletten.”

*

“Rahmet suyunun kaynağı mümindir. Ab-ı Hayat ise, ihsan sahibinin tertemiz nurudur.”

*

“Cömertlik şehvetleri lezzetleri terk etmedir. Şehvet yüzünden düşen kalkamamıştır.”

*

“Tanrı Nuru duygu nuruna binmiştir de, ondan sonra can Tanrı’ya rağbet etmiştir.”

*

“Kıyamette dağlar yerlerinden sökülecek. Senin bir davranışın da ne vakit böyle bir ikramda bulunacak. Bu kıyamet o kıyametten nasıl olur da aşağı sayılır? O kıyamet yaradır. Bu kıyamet merheme benzer.”

*

“Ademoğlu Tanrı’dan nurlanırsa, seçilir de meleklerin mescidi olur.”

*

“Huzurda bulunan biedeb kişi, huzurda bulunmayandan daha hoştur.”

*

“Su pis adama “Bana koş” der. Pis adamsa, sudan utanıyorum, der. Su der ki “Bu pislik ben olmadan nasıl temizlenir?”

Pis adam sudan utanır gizlenirse, “haya, imana manidir.” Sözü gerçek olur. İster doğru ol ister eğri o gönül havuzuna doğru gel de geri kalma.

*

“Avamın sakalına ateş düşünce, nişanı olmayan padişahları körlüklerinden, padişahları avam, körlük ve inatlarından tutup, zindana atarlar. Bir tek ulu padişah tek başına atına binmiş gitmekte, ardından gelen, O’na uyan yok. Kadrini bilen anlayan yok.”

*

“Hıristiyanların cehaletine bak ki, çarmıha gerilen bir Tanrı’dan medet umarlar.”

*

“Yusuflar, çirkin kişilerin hasedinden korkup, gizlenirler. Güzeller düşman korkusundan ateş içinde yaşarlar.”

*

“Halim Yakup Yusuf’a bir şey yapmasın diye kurttan daima korkar. Bu haset kurdu, Yusuf’u yaraladı da, “Biz O’nu elbiselerimizin başında bırakıp gitmiştik kurt kapmış diye kardeşleri yalan sözlerle Yakup’u kandırmaya çalıştı. İşte bu yüzden hasetçiler kıyamet gününde mutlaka kurt şeklinde haşır edilecekler. Hırsla dolu, aşağılık ve haram yiyici kişi, o gün domuz şeklinde, zina edenler, avret yerleri kokarak, şarap içinler ağızları kokarak dirilirler. Gönüllerin duyduğu o gizli koku, mahşerde açığa çıkar. Vücudumuzda binler kurt, binlerce domuz, pis, güzel, çirkin binlerce sıfat var. Hangi huy galipse, hüküm onundur. Madende altın bakırdan fazlaysa, o madene altın madeni denir. Vücudunda hangi huy galipse, o huyun suretine göre haşr edilmen gerekir. Köpeğe insanın huyu geçer, nihayet çoban olur da, sürüyü korur.”

*

“Dost altın gibidir. Bela da ateşe benzer. Halis altın ateş içinde saf bir hale gelir.

*

Onlar hor ve hakir kişilerdir ama ikisi de padişahlara hükmeder. Bunlardan birisi öfke öbürü ise şehvettir.

*

Göklere çıkan adama yeryüzünde yürümek güç gelir mi?

*

Sırrını kötülerden gizlemen şaşılacak bir şey değil, şaşılacak şey kendinden de gizlemendir.

Sen işini gözünden bile gizlede işine kötü göz değmesin.

Kendini ücret tuzağına teslim ette sonra kendinden kendiliğin olmaksızın bir şeyler çal.

*

Gönlünü gizlice bir düşünceye verdin mi, gizlice senden bir şey alacaklardır.

*

Kalem bir gaddarın elinde oldu mu şüphe yok. Mansur, dara çekilir. Hükümet, kötü kişilerin elinde oldukça elbette peygamberleri öldürmek lâzım.

*

Hain kalpazandan, halis altınla kuyumcu, daha fazla korkar.

*

Vücudunda hangi huy galipse o huyun suretine göre haşredilmen gerekir.

*

Sevenleri, kendinden uzaklaştırmak yaraşmaz.

*

Dost altın gibidir. Belâ da ateşe benzer. Halis altın, ateş içinde saf bir hale gelir.

*

Padişahlıktan feragat edeni padişah bil. Onun nuru ayla güneş olmaksızın da parlar durur.

*

Gaybı adamakıllı bilen Allah'ın has kulları can âleminde kalp casuslarıdır. Hayal gibi gönle girerler. Gizli şey ve hal, onların önünde apaçıktır.

*

Tanrı sırlarına vakıf olan kişinin önünde mahlukatın sırrı nedir ki?

*

Be zâlim, Davut’un elinde demir mum haline gelir, erirdi, artık onun avucunda mum ne oluyor?

*

Efendiler, kendilerini kul sanılsınlar diye kulluğu kabul etmişlerdir.

*

Sırrını kötülerden gizlemen, şaşılacak bir şey değil; şaşılacak şey kendinden de saklaman,kendinden de saklaman. Fakat sen, işini gözünden bile gizle de işine kötü göz değmesin.

*

Sevgiden acılıklar tatlılaşır,sevgiden bakırlar altın kesilir. Sevgiden tortulu, bulanık sular, arı duru bir hale gelir, sevgiden dertler şifa bulur. Sevgiden ölü dirilir, sevgiden padişahlar kul olur.
Bu sevgi de bilgi neticesidir. Bu yüzden peygamber, noksanı olan kişiye melûn dedi.

*

Tanrı’dan uzak düşen her kötü kişinin kâfirliği, Firavunluğu, umumiyetle akıl noksanından ileri gelmiştir.

*

Aklın hassası, işin sonunu görmektir. Âkıbeti görmeyen akıl, nefistir. Çünkü Nefse mağlûp olan akıl, nefis haline gelmiştir.

*

Noksan akılları tamamlamak, yani akıllanmak mümkündür.

*

Tanrı'dan uzak düşen her kötü kişinin kafirliği, firavunluğu umumiyetle akıl noksanlığından ileri gelmiştir.

*

Hırs yüzünden akıbeti görmemek kendi gönlüne, kendi aklına gülmektir.

*

Bu beden âlemi, şehvetten kurtulan kişiden başkasını yanılta gelmiştir, yanılta gider.

*

Ne kötü talebedir o. O talebe ki hocasıyla kendini bir görür.

Hoca talebeye derki:"Ey köpekten de aşağı olan bana hiç mi vefan yok."

*

Tanrı hükmedicidir. Dilediğini yapar. Derdin ta kendisinden deva yaratır.

*

Kuran okuyan biri, Kuran’dan “ Mâüküm gavra” yani “ suyu kaynağından keser, yerin derinliklerinde gizler, kaynakları kurutur, kupkuru bir hale getirirsem benim gibi ihsanda, ululukta misalsiz olan tek Tanrı'dan başka kim vardır ki suyu tekrar kaynağına getirebilsin?” âyetini okuyordu. Hor, hakîr felsefeci, bir aşağılık mantıkçı, mektep yanından geçerken bu âyeti duyup sinirlendi. Dedi ki: “suyu külünkle biz çıkarırız. Kazmanın darbesiyle ta yerin dibinden kaynatırız”

Gece uyudu, rüyada aslan gibi bir adam gördü. O adam felsefeciye bir tokat vurdu. İki gözünü de kör etti.

Dedi ki: “ Ey kötü kişi, eğer doğrucuysan, gözün doğruysa bu iki göz kaynağını da, haydi kazma ile nurlandır”

*

Her gönle secde için izin yok. Her ücretlinin ücreti rahmet değil. Kendine gel de "Tövbe eder, Tanrı'ya sığınırım" diye günah etme.

*

Elest aleminde Rabbini görüp sarhoş olarak kendinden geçen kişinin ruhu bugünde Rabbini görür, kendinden geçer.

*

Şarap kokusunu şarap içen tanır. Şarap içmeyen şarap kokusunu ne bilsin.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Yeminsiz ahdi bozan yemin etse onu da bozar.
Sen onun “Ahitlerinize vefa edin” hükmünden el yıka.

*

"Yeminlerinizi koruyun, ahitlerinizde durun" hükmünü söylemeyin.

*

Hastanın halini hatırını sormaya gitmekte fayda vardır. Faydası da gene sanadır. Hasta olan belki bir kutup, bir ulu şah olabilir. Kutup olmasa bile belki bir yol dostudur. Padişah değilse bile bir atlı askerdir. Hatta o adam düşman bile olsa yine hatırını sor. Belki bu yüzden düşman, adama dost olur. Dost olmasa bile belki kini azalır. Çünkü ihsanda bulunmak kine merhemdir. Sözün kısası topluluğa dost ol. Hatta bir dost bulamazsan put yapan amat gibi taştan bir dost yarat, onu sev.

**

Hastanın hatırını sormak dostluğu birliği temin etmek içindir. Bu birlik, bu dostluk da yüz türlü sevgi doğurur.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Peygamberlerin beş tanesi Ulül Azim yani azim sahibi ulu peygamberdir. Şeriat ve kitap sahibi olan bu beş peygamber yalnız kendi kavimlerine değil bütün insanlığa gönderilmişlerdir. Kur'an'nın 33. Suresi 7 ayetine göre bu peygamberler şunlardır: 1. Nuh Peygamber 2.İbrahim Peygamber 3. Musa Peygamber 4. İsa Peygamber 5. Hz. Muhammed

*

(35. Sure Ayet 24)
"Şüphe yoktur ki biz seni hak üzerine müjdeci ve korkutucu olarak gönderdik. Hiç bir ümmet yoktur ki aralarında korkutucu olmasın."

(49. Sure Ayet 10)
Şüphe yok söz bundan ibarettir. Müminler kardeştir. Kardeşlerinizin arasını uzlaştırın, Tanrı'dan korkunda merhamet edilenlerden olun.

(2. Sure 255 Ayet)
"Tanrı öyle bir tanrıdır ki ondan başka diri ve ebedi tanrı yoktur, ne pinekler ne uyur. Göklerde ve yerde ne varsa onundur. İzni olmadıkça birisi hakkında kim kime şefaat edebilir ki? İnsanların önündeki ve arkalarındaki şeyleri de Tanrı bilir. Halk O'nun dilediği şeyden başka hiçbir şeyi bilip anlayamaz. O'nun kürsüsü gökleri ve yeri kaplar. O bunları korumada zahmete düşmez. O pek yüce ve pek büyüktür.

Kürsü Tanrı'nın azametini temsil eder. Cismanidir ve arşın altında olarak kabul olunmuştur.

Bakara suresi 255. ayete Ayetel Kürsi denilmektedir.

(17. Sure Ayet 70)
"Şüphe yok ki biz Adam oğullarını ululadık. Onları denizde karada gemilere ve hayvanlara bindirdik. Onlara temiz şeylerde rızk verdik ve üstün olarak yarattığımız mahlukatın çoğundan üstün ettik.

"Kerremnâ" ululadık demek.

“ Ve hamelnâhüm fil berri vel bahri” onları karada ve denizde bindirdik demek.

*

Tane arayana tane tuzaktır. Fakat Süleyman arayan hem Süleyman'ı bulur hem taneyi bulur.

*

Onlar Tanrı Resulü yüzünden tek bir nefes oldular. Yoksa her biri birbirine düşmandı.

*

Üzümlerin suretleri kardeştir. Sıktın mı tek bir üzüm suyu olur.

*

Aferin üstat Aklı küll-e (Cebrail), yüz binlerce zerreye birlik bahşetti.

*

Uzağa bakış, insanı kör eder.

*

Kör kuşlarız, terbiyeden hayli uzağız. Bilgisizliğimiz, körlüğümüz son derecede. Bu yüzden de Tanrı azizlerini incitmeye kastediyoruz.

*

Sen “Kerremnâ” hükmünce bir padişahsın ki hem karaya ayak atabilirsin, hem denize!
“ Ve hamelnâhüm fil berri vel bahri” hükmüne mazharsın. Canını karadan kurtar, denize yürüt!

*

Ey Lâmekân âleminden mekân izhar eden, ey “Rızkınız göktedir” sırrını ayan eyleyen!”